دفاع ضرغامی از رییس جمهور/ امیدبخشی سرلوحه کار هنرمندان باشد

به گزارش خبرنگار مهر، جشنواره بین المللی جام جم شب گذشته چهارشنبه 25 دی ماه با تجلیل از خانواده شهدا، هنرمندان و برگزیدگان این دوره از جشنواره با حضور عزت‌الله ضرغامی رییس سازمان صدا و سیما، دیگر مدیران و جمع گسترده‌ای از هنرمندان به کار خود پایان داد.

ضرغامی رییس سازمان صدا و سیما، سخنرانی مفصلی در این مراسم داشت که 50 دقیقه به طول انجامید.

نصیریان برای دیگران الگو است

وی در  ابتدای سخنانش به محمدعلی کشاورز اشاره کرد که علی‌رغم کسالت دعوت جشنواره را پذیرفته و به مرکز همایش‌های صدا و سیما آمده اما به دلیل مساعد نبودن حال وی و بنا به اصرار میزبان مراسم به منزل برگشته است.

رییس سازمان صدا و سیما یادآور شد: استاد علی نصیریان هم قرار بود آخرین قطعه پازل سرو جشنواره را تکمیل کند اما ترافیک مانع از حضور او شد. گرچه من از دوستان خواسته بودم مزاحم او نشوند. نصیریان هنرمندی است که حضور منظم او برای دیگران الگو است.

ضرغامی به حضور به موقع نصیریان پای صندوق رأی و گفتگوی خبرنگار صدا و سیما با او در این رابطه اشاره کرد و ادامه داد: او در پاسخ به خبرنگار ما گفته بود باید در کار خیر عجله کنیم. این وظیفه‌ای است که بر عهده ما است.

وی همچنین از بازی این هنرمند پیشکسوت نیز تقدیر کرد و افزود: نصیریان در عرصه هنر کارهای بسیار بزرگ و خوبی داشته است. از جمله فیلم سینمایی "شکارچی شنبه" ساخته پرویز شیخ طادی که بازی نصیریان ارزش دیگری به آن داد. من هم چندین بار از زبان رهبر معظم انقلاب شنیدم که فرمودند بازی این هنرمند فیلم را باورپذیرتر کرد.

ضرغامی با اشاره به هنرمندان حاضر در مراسم، آنها را از بیت‌المال مسلمانان به حساب آورد و تصریح کرد: کارهای بزرگی در صداوسیما صورت گرفته که هر برنامه آن مخاطبان خاص و بسیار خود را دارد. از برنامه‌های گفتگومحور گرفته تا برنامه‌های نمایشی و سریال‌ها و .... در واقع این جمع محدود، نمایندگانی از هزاران و 10‌ها هزار نفری است که در جمع رسانه ملی تلاش می‌کنند و مدیریت افکار عمومی جامعه و مسئولیت فرهنگ به دست آنها است.

رییس صدا و سیما خانواده شهدا را صاحبان اصلی هنر دانست و ضمن تقدیر از حضور آنها در میان جمع، یادآور شد: امام (ره) نیز فرمودند شهادت هنر مردان خداست.

دینانی چهره استثنایی در حوزه فلسفه

وی همچنین از ابراهیم دینانی که با همسر خود به جشنواره آمده بود اشاره کرد و گفت: بسیاری تحمل اینکه یک هفته برنامه ایشان نباشد، ندارند و وی به یک چهره استثنایی در حوزه فلسفه تبدیل شده است.

ضرغامی حاشیه‌های دیدار رییس جمهور با هنرمندان و واکنش یکی از آنها به سخنان روحانی را موضوع بحث خود قرار داد و گفت: بعد از این دیدار، یکی از همکاران ما که هم در سینما و هم در تلویزیون سابقه زیادی دارد، با استدلال بخشنامه‌ای و دستورالعملی بودن حرف‌های رییس جمهور و داشتن لحن آمرانه در گفتگو با هنرمندان اعتراض کرد. چرا که هنرمند باید آزاد باشد و آن چیزی را که خودش انگیزه دارد خلق کند و هرگونه اجبار به یک کار خاص، خلاف آزادمنشی در فضای هنری است. از طرفی او معتقد بود هنرمند باید واقعیت‌های جامعه و آسیب‌ها و مشکلات را ببیند و در مورد آن اثر تولید کنند و سفارش به امیدبخشی خلاف این موضوع است.

رییس رسانه ملی با بیان اینکه معتقد است نباید در جامعه بحث‌های مجادله‌ای به از بین رفتن شفافیت بینجامد، به نقد نقد سخنان رییس جمهور پرداخت و گفت: درست مثل اوایل انقلاب که در مورد فقه پویا و فقه سنتی بحث شده بود و دعوایی در سطح جامعه راه افتاده بود که حضرت امام راحل با یک جمله برای همیشه به آن پایان داد و گفت که فقه سنتی جواهری در ذات خود پویاست. دم مسیحایی امام این دعوا را خاتمه داد. در این مورد نیز باید حتما حرف زده شود تا به یک منازعه بی‌فایده تبدیل نشود.

وی یادآور شد: شاید مهم‌ترین استدلالی که بر نقد سخنان رییس جمهوری قابل طرح بود این بود که هنرمند باید آزاد باشد و نباید اجباری روی هنرمند باشد و اگر اجباری باشد انگیزه هنرمند از بین می‌رود. در ادامه همین بحث چیزی به نام کار سفارشی در فضای منتقدان مطرح می‌شود و با این برچسب خیلی از کارهای خوب کنار گذاشته می‌‌شود.

ضرغامی تصریح کرد: نکته دوم هم این بود که آیا یک هنرمند نباید آسیب‌ها و مشکلات مردم را دیده و آنها را رصد و طرح کند؟ چه کسی گفته است که منظور کسانی که می‌گویند کار امیدوارانه انجام دهید این است که در اثر هنری نباید نقد نباشد و نباید نگاه به واقعیات جامعه باشد؟ در این مساله هیچ اختلاف نظری وجود ندارد. اتفاقا این ویژگی یک نظام قدرتمند است که میل به آسیب شناسی داشته باشد و نقدپذیر باشد. همه بر کار مسطلند، کار را جلو می برند و نیاز به اصلاح و نقد هم دارند.

فیلم‌های هالیوودی هم امیدوارانه است

وی تأکید کرد: اصل مطلب اساسا این نیست که در تولیدات هنری نگاه به واقعیت و آسیب‌ها نباشد. بلکه حرف اصلی این است که همه اینها باید در بستری از امید تولید و به مردم عرضه شود. امید همه چیر انسان است. مادر با امید به فرزندش شیر می‌دهند. کشاورز با امید بذر در دل زمین می‌کارد و هر کس حرکتی می‌کند چشم به امید دوخته است. حتی در انتهای بسیاری از فیلم‌های هالیوودی، امید شاخصه برجسته است. بنابراین اگر بحث امید انجام می‌شود به این دلیل است که یک هنرمند در نگاه متعهدانه خود به گونه‌ای حرکت کند که کسی که در مقابل اثر قرار می‌گیرد نهایتا بعد از استفاده از اثر هنری یک قدم به امیدواری نزدیک شود.

رییس صدا  و سیما با بیان اینکه هنرمند نباید مورد اجبار و زور قرار گیرد و آنچه خودش به آن می‌رسد باید حرف اول را بزند، چیزی نیست که مورد اختلاف ما باشد، تصریح کرد: اصل انگیزه و اصل رسیدن به یک موضوع روشن در دل و جان هنرمند، چیزی است که همه به آن معتقدیم. هنرمندی که هنری خلق می‌کند باید با همه وجود احساس کند که به آن رسیده است تا آن را خلق کند.

وی با طرح این پرسش که آیا صرف یک انگیزه شخصی و یک اولویت فردی در دنیایی که موضوعاتی و مسائل به شدت متنوع و گسترده و کثیر شده است برای خلق یک اثر هنری کفایت می‌کند؟ ادامه داد: آیا دیگران هم می‌توانند در این مسیر به هنرمند کمک کنند و به او مشاوره بدهند؟ کسی که در حال حرکت است نیاز به راهنمایی و مشورت دارد. رابطه بین مدیران و هنرمندان هم در واقع همین است. خارج از تعارفات کار مدیران صرفا یک کار اداری نیست. مدیران مشاور و همفکر هنرمندان هستند و به آنها کمک می‌کنند اینها در واقع حلقه‌های یک زنجیرند. هنرمند، تهیه‌کننده، برنامه ساز، رئیس شبکه، مدیر گروه، معاونت ، همه و همه با هم یک مسیر را می‌روند.

ضرغامی ادامه داد: من در دفاع از همه مدیران فرهنگی در همه نهادهای فرهنگی این را می‌گویم که ما باید جایگاه خودمان را خوب بشناسیم، گاهی اوقات هنرمندی کاری می‌خواهد بسازد، اما این مطلب برای عرضه به جامعه در رسانه نیاز به یک روتوش مدیریتی دارد. اگر این مشاوره‌ها داده نشود خیلی از آثار معلوم نیست به کجا می‌رود و چه سرنوشتی پیدا می‌کند.

تقدیر ضرغامی از "سفر سنگ" کیمیایی

رییس صدا و سیما با بیان اینکه بهترین فیلم‌هایی که دیده‌، به دلیل برخی سو‌ءتفاهمات در جامعه بد نشان داده‌ شده‌ و نابود شده‌اند، تصریح کرد: این موضوع به این خاطر است که مشاوره درستی به آنها داده نشده است. البته برخی خط قرمزهای بیخود هم این وسط وجود دارد که نیاز به جسارت برای عبور دارند. مثلا به نظر من فیلم سینمایی "سفر سنگ" یکی از بهترین فیلم‌های انقلابی و دینی ماست؛ اگر ما 10 فیلم انقلابی به معنای واقعی کلمه داشته باشیم یکی از آنها فیلم سفر سنگ است که سعید راد هم در آن بازی کرده است.

وی افزود: این فیلم یکی از بهترین کارگردان‌ های مسعود کیمیایی است که مدت‌ها به خاطر یک بازیگر بی‌حجاب یا بازیگر ضدانقلاب فراری آن را نشان نمی‌دادند، ما جسارت کردیم و آن را با روتوسکوپی نشان دادیم. دیگر در فن‌ روتوسکوپی استاد شده‌ایم. پس از تکرار فیلم بسیاری تازه متوجه مضمون انقلابی آن شدند و فهمیدند که فیلم خوبی است. فیلم ارزشمندی است که در تاریخ کشور باقی می ماند.

ضرغامی تأکید کرد: برای مثال اکنون نیاز به افزایش جمعیت در کشور ما احساس می‌شود. مثلا در خبر ما می‌آید که خاله شادونه سومین بچه‌اش به دنیا آمده است. چه تبلیغی بهتر از این برای افزایش نسل؟ وقتی بیننده ما می‌بیند که یک مجری پرتحرک فعال بچه دار شده است. کار هنری دقیقا همین است، چیزی که در ظاهر نباید دیده شود و در باطن هدایت عمیق کند. آن وقت خیلی‌ از همین رسانه ها به ما اعتراض کردند و همیشه همان‌هایی به ما اعتراض می‌کنند که چرا فلان چیز پخش شده است که مهمترین مدعیان آزادی بیان در کشور هستند.

رییس صدا و سیما ادامه داد: در سینما هم ما چیزی به نام سینمای شخصی داریم، سینمایی که اولویت آن را خود ذهن شخص معلوم می‌کند و البته که سینمای شخصی هم خوب است و ممکن است کشور را هدایت کند اما امروز علم و پیشرفت های بشری نشان می‌دهد که همه چیز گروهی شده است و با مشورت جلو می‌رود.

ضرغامی تصریح کرد: مدیران ما کار اداری انجام نمی‌دهند، آنها در یک کار هنری سهیم هستند، بلدند و می‌دانند که از چه چیزی حرف می‌زنند. من گاهی می‌گویم که کسی که به سینما و تلویزیون می‌آید حداقل فرق بین محمد علی طالبی و ابوالقاسم طالبی را بداند. ما گاهی می‌گوییم طالبی خالق "کیسه برنج" که اثر ارزشمندی بود. فرد باید تفاوت این دو با نادر طالب زاده و علیرضا‌ طلب زاده و طالبی منتقد را بشناسد تا اجمالا چیزی از سینما بداند! مدیری که کارش را خوب می‌داند، می‌داند که هنرمند را باید برساند به آنجایی که خود آن هنرمند این موضوع را بپذیرد و بهترین کارش را درباره آن انجام دهد. تردید نکنید اگر هنرمند کاری را قبول نداشته باشد آن کار اثربخش نخواهد بود.

جوزانی با دست گذاشتن بر شهید باقری غوغا کرد

وی با بیان اینکه در عرصه فلسفه افراد زیادی تلاش کردند اما موفق نبودند، تأکید کرد: اما افرادی هم مانند استاد دینانی بودند که ابتدا همه فلسفه را هضم کردند و سپس ذره ذره به مردم گفتند. آن هم به این شیرینی. زمانی برنامه ریختیم پنج جلد کتاب فلسفه و روش رئالیسیم شهید مطهری را با زنده یاد احمد حجاریان می‌خواندیم. اما بعدها این موضوع را رها کردیم و سراغ چیزهای دیگر رفتیم. اما وقتی امثال استاد دینایی صحبت می‌کنند خواص و عوام با هر اندیشه‌ای پای کلام ایشان می‌نشینند که عین توحید و خداشناسی است. درس ایشان باعث شادابی مردم می‌شود. آیا افراد دیگری هم این سطح از توان را دارند که بتوانند این کار را انجام دهند.

ضرغامی تأکید کرد: می‌گویند هنرمند را باید قدر دانست و بر صدر نشاند. آن کسانی که حق مطلب را ادا می‌کنند این‌گونه‌اند. از این دست هنرمندان، بازیگرانی که در این جلسه هم جمع قابل توجهی از آنها حضور دارند. رهبر معظم انقلاب می‌فرمودند ببینید این انقلاب چه کرد که یک سرباز صفر، یا یک دانشجو درس و مشق را رها می‌کند و ظرف یک سال به یک تئوریسین بزرگ نظامی تبدیل می‌شود؛ شهید حسن باقری که شاید یک تیر هم تا پیش از جنگ شلیک نکرده بود به یک شخصیتی تبدیل شد که جنگ را اداره می‌کرد.

وی ادامه داد: از طرف دیگر هنرمندی مثل مسعود جعفری جوزانی را می‌بینید که در سریال "در چشم باد" روی حسن باقری متمرکز شد. اثر هنری و درام خود را با مستند آمیخته کرد و اثری فاخر خلق کرد. برخی اما و اگر می‌آوردند اما آقای جوزانی هنرمندی بود که درام را می‌فهمید و کار را جلو برد. چه کسی می‌تواند بگوید او چیزی از درام نمی‌فهمد؟ جوزانی با شهید باقری غوغا کرد.

وی افزود: در حوزه مستند هم اثر ماندگار "آخرین روزهای زمستان" خط جدیدی در مستند داستانی باز کرد. در کار مدیریت فردی که تصمیم‌گیری می‌کند، مهمترین کار را انجام می‌دهد. برخی علمای علم مدیریت می‌گویند مدیریت همان تصمیم‌گیری است. مدیری که تصمیم نمی‌گیرد یا نمی‌تواند بگیرد، به درد نمی‌خورد. مدیر باید بتواند تصمیم بگیرید، درست تصمیم بگیرد و در زمان خودش تصمیم بگیرد. تصمیم علمی بگیرد. تصمیم‌گیری بر می‌گردد به فرآیند حل مسأله. اینکه مدیر بفهمد مسأله‌ای وجود دارد یا نه. ابعاد آن را بشناسد. بعد راه حل‌ها را مشخص کند و بعد راه حل دقیق را انتخاب کند.

تاسیس سازمان انتقال خون پس از فیلم مهرجویی

ضرغامی همچنین به اثری که داریوش مهرجویی پیش از انقلاب ساخته اشاره کرد و گفت: هنرمند همواره احساس تعهد می‌کند، مهرجویی فیلمی ساخت که سازمان انتقال خون را بعد از آن تاسیس کردند. این کار ارزشمند است.

رییس صدا و سیما تأکید کرد: هنرمند واقعی، آن فردی است که مسأله را بفهمد و برای حل آن و پیگیری‌اش تلاش کند. خیلی‌ها در مسئله‌یابی گیر می‌کنند. مسئله ایجاد می‌کنند. مسئله باید انتخاب شود بعد تحلیل شود. یک بار زمان دهه فجر هنرمندی اثری تولید کرده بود که در آن نقش منفی در پادگان عجب شیر به زبان شیرین ترکی سخن می گفت و ما این بخش را درآوردیم. گفتیم با پخش این اثر در دهه فجر، همان اولین قسمت هموطنان آذری رنجیده می‌شوند.

وی با بیان اینکه اگر رییس‌جمهور می‌گوید امید در کار هنرمندان باشد به این معنا نیست که هنرمند مجیزگویی کند، تأکید کرد: اینکه روحانی می‌گوید در بستری از امید خلق آثار هنری شکل بگیرد با عنایت به شرایط جامعه و احیای این روحیه میان مردم گفته می‌شود. این حرف درستی است و به معنای تحکم نیست چرا که رییس جمهور قائل به آزادی بیان هستند. تا اینجا در رابطه با این دوست عزیز سخن گفتم نام ایشان را هم بیاورم جناب آقای ابوالحسن داوودی و از ایشان دعوت می‌کنم که اگر در این رابطه سخنی دارند خوشحال می‌شویم با حضور در برنامه "هفت" به بیان آن بپردازد.